Czym jest koślawość kolan?
Koślawość kolan to dysfunkcja kończyn dolnych diagnozowana najczęściej u dzieci około piątego roku życia. Jej cechą charakterystyczną jest ułożenie nóg w kształt litery X – kolana stykają się, podczas gdy stopy są od siebie oddalone. O koślawości kwalifikującej się do leczenia możemy jednak mówić dopiero w sytuacji, gdy odstęp między kostkami przyśrodkowymi goleni wynosi więcej niż 5 cm, przy wyprostowanych kolanach. Takie ułożenie kończyn prowadzi do osłabienia wiązadeł i utraty stabilności stawów, przez co chód staje się chwiejny, niezgrabny i niepewny, a dodatkowo może mu towarzyszyć ból. Należy pamiętać, że koślawość fizjologiczna to naturalny etap rozwoju układu ruchu, który zwykle ulega samoistnej korekcji do piątego roku życia. Czasami jednak tak się nie dzieje. Jeśli przekrzywienie kolan nie ustępuje lub rozstęp między kostkami przyśrodkowymi goleni jest zbyt duży, wtedy mamy do czynienia z koślawością patologiczną i w takiej sytuacji konieczne jest leczenie.
Jakie są przyczyny koślawości kolan?
Koślawość kolan często pojawia się na skutek zbyt szybkiego wzrostu kostnego u dziecka – powoduje to nierównomierny rozwój kończyn dolnych oraz ich przeciążenia w okresie, kiedy aparat mięśniowo-więzadłowy nie jest jeszcze wystarczający silny, by kontrolować prawidłowe ustawianie kolan. Czasami koślawość bywa też wynikiem wrodzonej wady stawów – wówczas krzywizna zauważalna jest już w wieku niemowlęcym. Wśród innych możliwych przyczyn tego schorzenia wymienia się między innymi:
- choroby zapalne stawów (koślawość pozapalna)
- urazy lub złamania w okolicy stawu kolanowego (koślawość pourazowa)
- obniżone napięcia mięśniowe lub porażenie mięśni (koślawość porażenna)
- przeciążenia układu ruchu (koślawość statyczna).
Poza tym trzeba pamiętać, że do koślawości kolan predysponuje także otyłość i znikoma aktywność fizyczna, dlatego warto dbać o kondycję i właściwą wagę.
Jakie mogą być konsekwencje koślawości kolan?
Nieleczona koślawość kolan nie tylko utrudnia swobodne poruszanie się i wywołuje nieprzyjemne dolegliwości bólowe, ale też często prowadzi do dalszych komplikacji zdrowotnych. Następstwem koślawości kolan może być chociażby płaskostopie, koślawość stopy, a także zmiany kostne i mięśniowo-więzadłowe (tj. rozciągnięcie więzadeł i torebek stawowych) oraz skrzywienie, przerost lub zahamowanie wzrostu poszczególnych kości. Tego rodzaju dysfunkcje mogą skutkować trwałym ograniczeniem sprawności fizycznej, dlatego korektę koślawości najlepiej zacząć jak najwcześniej, aby zwiększyć szanse na powrót do pełni zdrowia.
Jak diagnozuje się i leczy koślawość kolan?
Diagnozę koślawości kolan stawia się zwykle na podstawie badania RTG, choć często wystarczy samo badanie fizykalne, aby zauważyć tę nieprawidłowość w rozwoju kończyn dolnych. Po prostu stańmy na baczność, złączmy kolana i sprawdźmy jak duża jest odległość pomiędzy kostkami – jeśli wynosi więcej niż 5 cm, niezbędne jest leczenie. Mocno zaawansowane skrzywienie kwalifikuje się do leczenia operacyjnego polegającego na przecięciu i właściwym ułożeniu kości, ale w przypadku łagodnej dysfunkcji wystarczą najczęściej regularne zajęcia fizjoterapeutyczne oraz noszenie butów korekcyjnych lub wkładek ortopedycznych na koślawość kolan. Dodatkowo dobrym pomysłem jest aktywność fizyczna, trzeba wybierać jednak taką, która sprzyja właściwemu rozwojowi mięśni i nie obciąża niepotrzebnie stawów kolanowych. Zalecane jest pływanie, jazda na rowerze, jazda konna i granie w piłkę nożną. Warto unikać też długotrwałego chodzenia oraz stania w rozkroku. Wskazane jest za to, częste przyjmowanie pozycji siadu krzyżnego, czyli siadanie po turecku.
Kiedy warto sięgnąć po wkładki ortopedyczne na koślawość kolan?
Wkładki ortopedyczne na koślawość kolan to jedna z najefektywniejszych metod leczenia zachowawczego tego schorzenia, ponieważ koryguje niewłaściwe ustawienie kończyn dolnych i wspomaga prawidłowy rozwój aparatu ruchu – tym samym działa nieinwazyjne, ale bardzo skutecznie. Warto sięgnąć po wkładki ortopedyczne na koślawość kolan od razu, gdy tylko zauważymy, że dysfunkcja ta przybiera postać zmiany patologicznej, tj. powoduje zbyt duże skrzywienie lub nie mija z wiekiem. W takiej sytuacji należy zgłosić się do naszego gabinetu (Warszawa, ul. Racławicka 129, lok. U1), gdzie przeprowadzimy wszystkie potrzebne badania i przygotujemy indywidualnie wymodelowane wkładki ortopedyczne, idealnie dopasowane do potrzeb pacjenta, które pomogą mu w walce z koślawością kolan.
Jakie wkładki ortopedyczne będą dobre na koślawość kolan?
W korekcji koślawości kolan najlepiej sprawdzają się wkładki ze specjalnym obcasem podwyższającym część podeszwy po wewnętrznej stronie, a co za tym idzie – odciążającym przyśrodkową część stopy. Dzięki temu zmienia się rozkład obciążenia stref wzrostowych w całej kończynie, co zapewnia jej odpowiednią stabilizację i równomierny przyrost tkanki kostnej. W konstrukcji wkładek ortopedycznych na koślawość kolan ważne jest też usztywnienie w części piętowej i wysoki, twardy zapiętek pełniący funkcję stabilizatora, zapewniający kostce właściwe ułożenie i zapobiegający opadaniu stóp do środka. Wszystkie te konstrukcyjne elementy wkładek ortopedycznych na koślawość kolan muszą być jednak dostosowane do konkretnego przypadku i stopnia zaawansowania schorzenia. Podobnie rzecz się ma z kształtem i wielkością wkładek – należy je precyzyjnie wymodelować i dopasować do stóp konkretnego pacjenta.